نمونه پروپوزال آماده روش تحقیق روانشناسی بالینی

عنوان: نقش سبک های ابراز و مهار خشم و طرحواره های هیجانی در پیش بینی دلزدگی زناشویی زوجین
همه بندهای یک پروپوزال استاندارد: دارد
منابع فارسی: دارد
منابع لاتین: دارد
نوع فایل: Word قابل ویرایش
تعداد صفحه: 23 صفحه
شماره: 08

بیان مسئله:

زمانی که افراد پا به عرصه زندگی زناشویی می گذارند با انتظارات و توقعات خاصی، که از پیش در ذهن خود داشته اند، وارد این رابطه می گردند؛ اما زمانی که متوجه می شوند واقعیت چیزی دیگر است به تدریج دچار نوعی احساس سرخوردگی و دلخوری و در نهایت دلزدگی از رابطه زناشویی خود می شود. دلزدگی، فرسودگی و از پا افتادگی جسمی، عاطفی و روانی است که ناشی از عدم تناسب بین انتظارات و واقعیت است. این پدیده امری تدریجی است و به ندرت اتفاق می افتد. در حقیقت، عشق و صمیمیت به تدریج تحلیل می رود و همراه با آن فرسودگی کلی به وجود می آید. در بدترین حالت، دلزدگی منجر به قطع شدن و شکستن رابطه زناشویی می شود (پاینز ، 2002).

فرسودگی جسمی ناشی از دلزدگی به صورت خستگی، ملامت، سردرد های مزمن و ناراحتی معده، کمبود میل (شهوت) و پرخوری همراه است و فرسودگی عاطفی شامل دلخوری، بی میلی برای حل مشکلات و احساس غم و دلتنگی، ناامیدی، احساس بی معنایی، افسردگی، تنهایی، کمبود انگیزه و در دام افتادگی و اختلالات هیجانی و گاهی در صورت دلزدگی به وجود آمدن افکار خودکشی در فرد دلزده می باشد و فرسودگی روانی علائمی چون کاهش اعتماد به نفس (خود باوری)، نظر منفی درباره همسر، ناامیدی و نارضایتی از خود و کمبود دوست داشتن خود را به همراه دارد (پاینز، 1996؛ ترجمه گوهری راد و افشار، 1383).

انباشته شدن فشارهای روانی تضعیف کننده عشق، افزایش تدریجی خستگی و یکنواختی و جمع شدن رنجش های کوچک به بروز فرسودگی کمک می کند (برک، ویر و دورز، 2007؛ به نقل از یوسفی و باقری، 1390). اینکه عوامل دلزدگی چیست و آیا ممکن است ارتباط زوجین که دچار دلزدگی شده اند را به ارتباطی عاشقانه و کارآمد تبدیل کرد، تحقیقات انجام شده به عوامل چندی اشاره کرده اند که در این زمینه می توان به تصورات رویارویی از عشق (پاینز، 1996؛ ترجمه شاداب، 1381)، عدم توانایی حل تعارضات زناشویی و اثرات زیان بار آن بر سلامت فیزیکی و عاطفی زوجین (ماهونی ، 2006) که می تواند موجب ایجاد دامنه ای از مشکلات رفتاری و هیجانی کودکانی شود که در معرض تعارضات والدین هستند (هیندمن ، 2002)، زوال خانواده گسترده، تغییر نقش های زن و مرد (پاینز، 1996) و باورهای ارتباطی (ادیب راد و ادیب راد، 1384) اشاره کرد. از جمله عوامل دیگری که می تواند در دلزدگی زناشویی تاثیر داشته باشد، سبک های ابراز و مهار خشم و طرحواره های هیجانی است که در دلزدگی زناشویی به طور مستقیم به آن پرداخته نشده است.

یکی از عواملی که در رابطه زناشویی مهم به نظر می رسد طرحواره های هیجانی هستند (پیرساقی، نظری، نعیمی و شفائی، 1394). مفهوم هیجان در روان درمانی مبتنی بر شواهد به خصوص در بعد روان درمانی شناختی-رفتاری، در سالهای اخیر اهمیت بیشتری یافته است(ریمز و چالدر ، 2010؛ میچل و همکاران، 2011). این نظریه ها بر این اصل استوارند که طرحواره ها و نگرش نسبت به هیجان ممکن است باعث تغییرات متفاوتی در فرد شود(لیهی ، 2007). لیهی بر مبنای مفهوم پردازش هیجانی و با الهام گرفتن از مدل فراشناختی هیجانات، مدل طرحواره های هیجانی خود را ارائه کرده است. وی معتقد است اختلالات هیجانی اغلب ناشی از ارزیابی و تفسیر شخص از احساسات خود و راهبردهای به کار رفته برای مقابله با این هیجانات است (لیهی، 2009 و 2002).

طرحواره های هیجانی به طرح ها، روش ها و راهبردهای استفاده شده توسط یک فرد در پاسخ به یک هیجان اطلاق می شود(لیهی، 2002 و 2003). ارزش خاص مدل طرحواره های هیجانی در آن است که مستقیماً مفهوم سازی و تدابیر بیمار در مورد هیجانات ناخوشایند را هدف گیری می کند. به طور کلی، این مدل شکلی از درمان فراشناختی است که به بیمار کمک می کند تا نظریه خود را در مورد چگونگی کارکرد هیجانات، طول دوره و کنترل پذیری هیجانات، تدابیر معیوب برای مدیریت کردن هیجانات و اعتقادات و استراتژی های مشکل ساز برای تفسیر، قضاوت و کنترل هیجانات خود را شناسایی کند. همچنین این مدل گویای آن است که مشکلات انگیزشی بیمار ممکن است منعکس کننده ی دیدگاههای مشکل زای فراگیرتری در مورد هیجانات ناخوشایند باشند(لیهی، 2010).

اهمیت و ضرورت:

با توجه به این که اساسی ترین نهاد اجتماعی خانواده است و ایجاد و شکل گیری شخصیتی سالم در افراد، تنها درون خانواده ای گرم و صمیمی میسر می شود، خانواده باید فراهم کننده محیطی امن، یکپارچه و به دور از تنش باشد. سازمان بهداشت جهانی خانواده را به عنوان عامل اولیه اجتماعی در افزایش سلامت و بهزیستی اعضا معرفی کرده است (کمپل، 2003؛ به نقل از شادابی، 1390)، لذا وجود افسردگی و پریشانی در هر یک از افراد خانواده باعث ایجاد ناهماهنگی در بین اعضا و سیستم کلی خانواده می شود که خود منجر به بروز مشکلات اجتماعی خواهد شد.

لذا وجود سلامت روان هر یک از اعضای خانواده بسیار با اهمیت می نماید، به خصوص بهداشت روانی زن و شوهر که بر سایر اعضای خانواده بسیار تاثیر گذار است، باید مورد توجه متخصصان قرار گیرد. زیرا وجود هر گونه ناراحتی در زوجین مانع از صمیمیت بین آنها می شود و زوج ها مشکلات شدید و فراگیری را در هنگام برقراری و حفظ روابط صمیمانه و ارضای نیازهای عاطفی و روانی یکدیگر تجربه می کنند. در نهایت وجود این گونه مشکلات منجر به طلاق خواهد شد که مشکلات فراوانی را برای فرزندان خانواده نیز ایجاد می کند. جدیدترین آمارها نشان می دهد که میزان طلاق در غرب به ویژه آمریکا رو به افزایش است. به گونه ای که در این کشورها 40 تا 50% ازدواج ها به طلاق ختم می شود (انجمن روان شناسی آمریکا، 2013؛ ترجمه سید محمدی، 1393).

بعد از طلاق نیز حدود 5/65% از زنان و 70% مردان مجدد ازدواج کرده و حدود 50% از افرادی که برای بار دوم ازدواج کرده اند، دوباره طلاق می گیرند (گاتمن ، 1994). در ایران نیز آمارها سیر صعودی طلاق را نشان می دهد. چرا که نرخ طلاق در 4 ماه نخست 1391 نسبت به مدت مشابه سال 1390 رشد 10درصدی داشته است. در حالی که نرخ رشد ازدواج 3% افزایش یافته و نرخ رشد طلاق 3 برابر نرخ رشد ازدواج بوده است (مرکز آمار ثبت احوال، 1391؛ به نقل از عبادت پور و همکاران، 1392).

سیر صعوی آمار طلاق و وجود تعارضات و آشفتگی های روابط زوجین، انگیزه ی محققان برای یافتن عوامل کوثر و راهکارهای مناسب جهت مقابله با این فروپاشی رابطه افزایش داده است. یکی از این آشفتگی ها و نابهنجاری های روان شناختی که به مرور زمان عشق و علاقه بین زوجین را کم رنگ تر کرده و گاهی به طور کامل محو می کند و موجبات مشکلات روحی و روانی، ادامه ی روابطی سرد و بی تفاوتی (طلاق عاطفی) و طلاق رسمی آنها را فراهم می کند، دلزدگی زناشویی است (پاینز، 1996). تحقیقات کارشناسان خانواده نشان می دهد که امروزه شیوع دلزدگی زناشویی بیشتر شده است. به طوری که 50% از زوجین در ازدواج خود با دلزدگی مواجهه می شوند (پانیز، 1996).

پیشینه:

پژوهش های داخلی:

پیرساقی، نظری، نعیمی و شفائی (1394) پژوهشی با هدف بررسی تعارض های زناشویی؛ نقش سبک های دفاعی و طرحواره‌های هیجانی انجام دادند. این پژوهش با هدف بررسی نقش سبک های دفاعی و طرحواره های هیجانی در تعارض های زناشویی انجام شد. پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل والدین کودکانی بود که در سال 93-92 در مهد کودک های شهرستان اردبیل نگهداری می شدند. تعداد 240 والد (120 زوج) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های تعارض های زناشویی (ثنایی و براتی، 1375)، سبک های دفاعی (اندروز، شاین، و بون، 1993) و طرحواره های هیجانی (لیهی، 2002) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل شد. نتایج نشان داد که رابطه ی متغیرهای تعارض های زناشویی و سبک های دفاعی رشد یافته و رشد نیافته و طرحواره های هیجانی از نظر آماری معنی دار است. از بین متغیرها، تنها متغیر سبک دفاعی روان آزرده از نظر آماری معنی دار نبود. همچنین، نتایج نشان داد که سبک دفاعی رشدنیافته بیشترین نقش را در افزایش تعارض های زناشویی داشت.

پژوهش های خارجی:

اوزکان و سنداگ (2016) پژوهشی با هدف بررسی نقش واسطه ای طرحواره های ناسازگار در رابطه بین سبک های دلبستگی و صفت خشم و ابراز و بیان خشم پرداختند. نتایج پژوهش های آنان حاکی از آن بود که طرحواره های ناسازگار اولیه در رابطه بین سبک های دلبستگی و ابراز و بیان خشم و صفت خشم نقش واسطه ای دارند. چاتاو و ویشمن (2009) در پژوهشی با عنوان طرحواره های همسر و عملکرد رابطه، حالتی از تحلیل ذهن، رابطه بین طرحوارخ های ناسازگار و رضایت از رابطه را در یک نمونه 94 نفری از زوجین دانشجو مورد بررسی قرار داد. نتایج این تحقیق نشان داد که طرحواره های مثبت زوجین با رضایت از رابطه همراه است و طرحواره های ناسازگار زوجین با عدم رضایت از رابطه و حفظ استرس در رابطه همسو می باشد.

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها:

دلزدگی زناشویی:

تعریف مفهومی:دلزدگی زناشویی وضعیت دردناک فرسودگی جسمی، عاطفی و روانی است که کسانی را که توقع دارند عشق رویایی و ازدواج به زندگی شان معنا ببخشد را متاثر می سازد. دلزدگی هنگامی بروز می کند که زوجین متوجه می شوند علیرغم تمام تلاش هایشان، رابطه شان به زندگی معنا نداده و نخواهد داد (ون پلت ، 2004).

تعریف عملیاتی:دلزدگی زناشویی در پژوهش حاضر نمره ای است که فرد از مقیاس دلزدگی زناشویی(CMB)کسب می کند.

طرحواره های هیجانی:

تعریف مفهومی: طرحواره های هیجانی به هر گونه تعبیر، ارزیابی، تمایل به عمل و الگوهای رفتاری گفته می شود که افراد در مواجهه با هیجانات خود اتخاذ می کنند (لیهی، تریچ و ناپولینتانو ، 2011).

تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر منظور از طرحواره های هیجانی نمره ای است که فرد از مقیاس طرحواره هیجانی لیهی (2002)کسب می کند.

ابراز و مهار خشم:

تعریف مفهومی: اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ (1999) ﺧﺸﻢ‌ را‌ ﺣﺎﻟﺘﻲ رواﻧﻲـزﻳﺴﺘﻲ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ‌ ﻣﺎﻫﻴﭽﻪای‌ و ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﮕﻲ دﺳﺘﮕﺎه‬‬ ﻋﺼﺒﻲ ﺧﻮدﻛﺎر ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ. وی در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﺸﻢ، آن را‌ ﺑﻪ‌ دو ﻧﻮع ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ: ﺣﺎﻟﺖ‬‬‌ ﺧﺸﻢ و ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ.

«ﺣﺎﻟﺖ‌ ﺧﺸﻢ‌» ﺑﻪ واﻛﻨﺶﻫﺎی ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪای ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‌ ﻛﻪ‌ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ‬‬ ﻳﻚ ﻣﺤﺮک ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰاﻧﻨﺪه ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ و ﺷﺪت آن ﺑﺎ ﺗﻮجه ﺑﻪ‌ ﻣﺎﻫﻴﺖ‌ ﻣﺤﺮک و رﮔﻪﻫﺎی‬‬‬ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﻓﺮاد از‌ ﺗﺤﺮﻳﻚﭘﺬﻳﺮی‌ ﺿﻌﻴﻒ‌ ﺗﺎ ﺧﺸﻢ ﺷﺪﻳﺪ‌ ﺗﻐﻴﻴﺮ‌ ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﻣﺎ «ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ‌» ﺑﻪ‌ ﻳﻚ‬‬ رﮔﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﺷﺎره دارد ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻣﺴﺘﻌﺪ آن ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪآﻣﻴﺰ‌ و ﻣﺤﺮوم‌ ﻛﻨﻨﺪه‬‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﺪاوﻣﻲ ﺑﻪ‌ واﻛﻨﺶ‌ ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ دارﻧﺪ.

ابزار:

مقیاس دلزدگی زناشویی (CMB):

مقیاس دلزدگی زناشویی یک ابزار خودسنجی است که برای اندازه گیری درجه دلزدگی زناشویی در بین زوجین طراحی گردیده است. این ابزار توسط پاینز در سال 1996 ابداع گردید و 21 آیتم مشتمل بر سه جز اصلی از پا افتادن جسمی (مثل:احساس خستگی، سستی و داشتن اختلال خواب)، از پا افتادن عاطفی (احساس افسردگی، ناامیدی، احساس در دام افتادن) و از پا افتادن روانی (مثل: احساس بی ارزشی، سرخوردگی و خشم به همسر) می شود.

تمام این گویه روی یک مقیاس هفت امتیازی پاسخ داده می شوند. سطح 1 معرف عدم تجربه عبارت مورد نظر و سطح 7 معرف تجربه زیاد عبارت مورد نظر است. ارزیابی اعتبار GBM به وسیله ی همبستگی های منفی با ویژگی های ارتباطی مثبت به تایید رسیده است؛ مانند: نظر مثبت در مورد ارتباط، کیفیت مکالمه، احساس امنیت، خود شکوفایی، احساس هدفمندی، کشش و جاذبه ی عاطفی نسبت به همسر و کیفیت روابط جنسی آنها. نسخه ی ترجمه شده CBM به طور موفقیت آمیزی در مطالعات بین فرهنگی در نروژ، مجارستان، مکزیک، اسپانیا، پرتغال، فنلاند و اسرائیل استفاده شده است (پاینز، 1996؛ ترجمه شاداب، 1381). در ایران نویدی (1384) آلفای کرونباخ این پرسشنامه را در مورد نمونه 240 نفری، 120 پرستار و 120 معلم اندازه گیری کرد که مقدار آن 86/0 شد.

در پژوهش ادیب راد و ادیب راد (1384) نیز ضریب اطمینان آزمون-باز آزمون، 89/0 برای یک دوره یک ماهه، 76/0 برای یک دوره دو ماهه و 66/0 برای یک دوره 4 ماهه به دست آمد. تداوم درونی برای اغلب آزمودنی ها با ضریب آلفا سنجیده شد که بین 91/0 تا 93/0 بود.

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:

جهت تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده توسط ابزار های فوق، از شاخص های و روش های آمارتوصیفی برای بدست آوردن فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد، و خطای استاندارد داده ها استفاده شده است؛ و سپس از آمار استنباطی برای بدست آوردن ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری به کمک نرم افزار spssبه کار گرفته شد.

منابع فارسی

ادیب راد، ن و ادیب راد، م. (1384). بررسی باورهای ارتباطی با دلزدگی زناشویی و مقایسه ی آن در زنان متقاضی طلاق و زنان خواهان ادامه ی زندگی مشترک. تازه ها و پژوهش های مشاوره، 4 (13): 110-99.

منابع لاتین

Chatav. Y, Wishman.M.A, (2009).Partner Schema and Relationship unctioning: A stat of Mind Analysis. Association for Behavioral and Cognitive Therapies.poblished by Elsvier Ltd. (40), 50-56.